ντευξη του καραβομαραγκού της μινιατούρας, καπτά Κώστα Βιντιάδη, στον Ιωσήφ Παπαδόπουλο. Φωτογραφίες :

έντευξη του καραβομαραγκού της μινιατούρας, καπτά Κώστα Βιντιάδη, στον Ιωσήφ Παπαδόπουλο.
Φωτογραφίες : Αρχείο Κώστα Βιντιάδη - Ιωσήφ Παπαδόπουλος.

ΜΕΡΟΣ Α΄

Το μικρό, ακριτικό, και γι' αυτό ξεχασμένο, νησί της Κάσου έχει κατά καιρούς αναδείξει πολλά και μεγάλα ταλέντα στον χώρο της θάλασσας. Από μηχανικούς, καπεταναίους και εφοπλιστές, μέχρι ήρωες της Επανάστασης. Από καραβοκύρηδες και ψαράδες, μέχρι εκπληκτικούς μηχανολόγους και καραβομαραγκούς της... μινιατούρας. Τον μαστρο Μιχάλη Φωκά και τις απίστευτες μινιατούρες των μηχανών του σας τον γνώρισα ήδη : http://www.ribandsea.com/face/245-2010-01-25-11-52-57.html Σειρά έχει τώρα ένας άλλος Κασιώτης, ο καπετάν Κώστας Βιντιάδης. Ήταν αρχές του 2009, όταν έκλεισα το ραντεβού μαζί του για μια συνέντευξη και τον επισκέφτηκα στο σπίτι του στο Παλαιό Φάληρο. Καθώς καθόμουν στην αναπαυτική πολυθρόνα του σαλονιού, τα μάτια μου έπεσαν στα ράφια του σύνθετου που φιλοξενούσαν μινιατούρες κάθε είδους. Τρεχαντήρια και βάρκες Συμιακών σφουγγαράδων, δίκοπες κωπηλατικές, βάρκες του Νείλου από την εποχή των Φαραώ, κινεζική τζούνκα, άμαξα με άλογο, εσωτερικό κασιώτικου σπιτιού, παλιό γραμμόφωνο, λατέρνα, λύρες και δοξάρια... Ποια χέρια, ποιες γνώσεις και πόση υπομονή πρέπει να διαθέτει κανείς, αναρωτήθηκα, για να στολίσει τα ράφια ενός σύνθετου με τέτοια αριστουργήματα; Κάπως έτσι λοιπόν άρχισε η συνομιλία μου με τον υπέροχο αυτό καραβομαραγκό της μινιατούρας.

Ιωσήφ Παπαδόπουλος : Καπτά Κώστα, πώς προέκυψε αυτός ο έρωτας για τις κατασκευές μινιατούρων;

Κώστας Βιντιάδης : Από τις πρώτες τάξεις του Δημοτικού, θυμάμαι, είχα κλίση στη χειροτεχνία. Χρησιμοποιούσαμε τότε μια σέγα και κάτι ψιλά πριονάκια. Θα πρέπει να τα πρόλαβες κι' εσύ αυτά. Συμπληρωματικά εργαλεία είχαμε μια λίμα και ένα κομμάτι γυαλόχαρτο, αν το βρίσκαμε κι' αυτό. Κάναμε βέβαια ψιλοπράγματα μ' αυτά, τίποτε σημαντικό.

Ι.Π. : Στην Κάσο ξεκινήσατε τα πρώτα σας βήματα;

Κ.Β. : Όχι. Γεννήθηκα το 1943 στο Πορτ Σάϊδ της Αιγύπτου. Σιγά-σιγά αυτή η αγάπη για την χειροτεχνία εξελίχθηκε σε έρωτα. Μου άρεσαν πολύ τα εργαλεία και να φτιάχνω πράγματα με τα χέρια μου. Ο καϋμένος ο πατέρας μου δεν διέθετε βέβαια εργαστήριο, ώστε να πάρτω τη "μαγιά". Μια πένσα, ένα σφυρί, ένα κατσαβίδι, τα κλασσικά δηλαδή εργαλεία υπήρχαν μόνο στο σπίτι μας. Με όλα όμως καταπιανόμουνα. Μου άρεσε και ο ηλεκτρισμός και έχω φάει πολύ ξύλο γι' αυτή μου την αγάπη!

Ι.Π. : Ξύλο; Γιατί; Κάνατε ζημιές;

Κ.Β. : (Γελάει) Όχι τόσο γιατί έκανα ζημιές, όσο γιατί φοβόντουσαν μήπως καώ! Ούτε το ξύλο όμως στάθηκε ικανό να με σταματήσει! Σιγά-σιγά βέβαια ήρθε η εξέλιξη. Όταν είσαι μικρός δεν ξέρεις πώς να δουλέψεις ένα εργαλείο. Με την πάροδο του χρόνου "παίρνει" το χέρι και γίνεσαι καλύτερος. Ξέχασα να σου πω ότι από το σπίτι μας έβλεπα το κανάλι του Σουέζ και τα πλοία που έμπαιναν σ' αυτό από τη Μεσόγειο. Μπροστά λοιπόν από τα μάτια μου περνούσαν βάρκες, βαπόρια, τα πάντα. Παράλληλα, όταν πήγα για πρώτη φορά με τους γονείς μου στην Κάσο το 1949, σε ηλικία έξι ετών, ήρθα πολύ κοντά με τους ανθρώπους της θάλασσας και τις βάρκες τους.

Ι.Π. : Ζητώ συγγνώμη που διακόπτω, αλλά πήγατε για εγκατάσταση τότε στην Κάσο ή πήγατε "κοζέ"; ("κοζελίες" αποκαλούσαν την εποχή εκείνη τους ξενιτεμένους Κασιώτες που έρχονταν από την Αίγυπτο στην Κάσο για διακοπές).

Κ.Β : "Κοζελίες" είμασταν. Πήγαμε λοιπόν τότε να περάσουμε τις καλοκαιρινές διακοπές, που κράτησαν τρεις μήνες. Το 1952 πήγα και πάλι στην Κάσο με μια αδελφή του πατέρα μου. Ο λόγος ήταν ότι είχα πρόωρη ανάπτυξη και οι γιατροί είχαν συστήσει στους γονείς μου να αλλάξω κλίμα για λίγο καιρό. Είχα αγάπη με τις βάρκες και τη θάλασσα, όπως σου είπα. Το λιμανάκι της Μπούκας στην Κάσο το έχεις ζήσει και το ξέρεις, φαντάσου λοιπόν να είσαι παιδί στη Μπούκα εκείνη την εποχή! Μαζί με τις ζωντανές εικόνες που έτρεχαν μπροστά στα μάτια μου, διάβαζα και κάθε είδος βιβλίου που είχε σχέση με καράβια και κατασκευές.

Το 1959 ο πατέρας μου, που εργαζόταν στη διώρυγα, πήρε τη σύνταξή του. Φύγαμε λοιπόν από την Αίγυπτο και πήγαμε με το "Αχιλλεύς" στη γενέτειρα των γονιών μου, την Κάσο, όπου μπήκα στην πέμπτη τάξη του εξατάξιου τότε γυμνασίου. Φτάσαμε στο νησί τον Ιούλιο του 1959. Όλη η οικοσκευή μας έφτασε στο νησί με ένα τρικάταρτο συριάνικο καίκι. Τον Μάρτιο του 1960, οκτώ δηλαδή μόλις μήνες μετά την επιστροφή του στην Κάσο, ο πατέρας μου πέθανε ξαφνικά από ανακοπή στ' Αρμάθια (τ' Αρμάθια είναι το μεγαλύτερο από τα ερημονήσια που βρίσκονται βορείως της Κάσου). Φύγαμε τότε από το νησί και ήρθαμε στην Αθήνα. Η μητέρα μου έφερε βαρέως τον θάνατο του πατέρα μου και η υγεία της επιδεινώθηκε, με συνέπεια να μπαινοβγαίνει από τότε στα νοσοκομεία. Εγώ δεν μπορούσα να τα καταφέρω μόνος μου και ξαναπήγα στην Αίγυπτο, όπου έμεινα μαζί με μια θεία μου και τελείωσα εκεί το γυμνάσιο. Τρία χρόνια μετά τον θάνατο του πατέρα μου πέθανε και η μητέρα μου σε ηλικία 43 μόλις ετών.

Το 1961 πρωτομπαρκάρισα σε ένα μικρό, αλλά πολύ σύγχρονο για την εποχή εκείνη, καράβι, του θείου μου του Ζαχάρη, που έκανε ταξίδια στη Μεσόγειο. "Φρυδιώτης" ήταν το όνομα του καραβιού και υπηρετούσε σ' αυτό ως υποπλοίαρχος ο αδελφός μου Βασίλης. Εγώ είχα μπαρκάρει σαν δόκιμος. Εκείνη την εποχή δεν βγάζαμε κάποια Σχολή. Συμπληρώναμε τέσσερα χρόνια υπηρεσία, εκ των οποίων τα δύο έπρεπε απαραιτήτως να είναι σε ποντοπόρα πλοία, και έτσι αποκτούσαμε το δικαίωμα να δώσουμε στη συνέχεια εξετάσεις για να πάρουμε το δίπλωμα του ανθυποπλοιάρχου. Έτσι το 1963 έφυγα από το "Φρυδιώτης" και μπαρκάρισα στο "Αντάρες" του Κουλουκουντή που βρισκόταν στη Γένοβα. Πρώτο ταξίδι φορτώσαμε πετρέλαιο στη Ρουμανία και πήγαμε στην Κίνα. Στη συνέχεια το βαπόρι χρονοναυλώθηκε, για να μεταφέρει σιτάρι από την Αυστραλία και τον Καναδά στην Κίνα. Σ' εκείνο το καράβι άρχισα να νοιώθω πόνους στο πέλμα του δεξιού μου ποδιού, και ιδίως στη φτέρνα. Κάποια στιγμή η κατάσταση επιδεινώθηκε και αναγκάστηκα να ξεμπαρκάρω.

Επέστρεψα στην Ελλάδα, όπου και χειρουργήθηκα. Ήταν καλοκαίρι και έπρεπε να μείνω με φασκιωμένο το πόδι ακίνητος επί δύο μήνες! Καταλαβαίνεις τον εκνευρισμό μου. Τότε λοιπόν ξεκίνησα να φτιάχνω την πρώτη μου βάρκα. Διάλεξα μάλιστα να κάνω και δύσκολο πράγμα, ένα κωπηλατικό κανώ από μνήμης, χωρίς να έχω σχέδιο ή φωτογραφία. Λυπάμαι πολύ που δεν το έχω σήμερα...

Ι.Π. : Τι απέγινε;

Κ.Β. : Μου το ζήτησε κάποιος και το χάρισα. Τι να σου πω, έπρεπε να το είχα τώρα εδώ για να μπορείς να το συγκρίνεις με τα υπόλοιπα. Δεν θα έλεγα πάντως ότι ήταν πολύ ωραίο, ήταν όμως ένα σκάφος! Καμμία σχέση βέβαια μ' αυτά που έφτιαξα στη συνέχεια. Το δεύτερο σκάφος που έφτιαξα ήταν ένα γερμανικό σκαρί με τρία άλμπουρα. Αυτό το χάρισα στη γυναίκα του Τσιτσιλιάνη, ο οποίος ήταν καπετάνιος σε ένα άλλο καράβι του θείου μου, και υπήρξε μάλιστα κάποια εποχή και πρόεδρος της Α.Ε.Κ. Στη συνέχεια ο Τσιτσιλιάνης, με τον οποίον είχαμε γίνει φίλοι, αγόρασε το "Achaika Hope" και έγινε εφοπλιστής. Εγώ και άλλοι δύο αδελφοί μου μπαρκάραμε τότε στο καράβι εκείνο για να βοηθήσουμε την κατάσταση. Ο Βασίλης ήταν καπετάνιος, ο Μανώλης υποπλοίαρχος κι' εγώ ανθυποπλοίαρχος.

Όταν φτάσαμε στη Γαλλία, ο Μανώλης έφυγε όπως-όπως, γιατί είχε προβλήματα με κάτι πέτρες στα νεφρά του. Ανέλαβα λοιπόν εγώ τη θέση του υποπλοιάρχου. Προτού φτάσει ο Βασίλης στην Ελλάδα, εμείς ναυαγήσαμε μεταξύ Κορσικής και Σαρδηνίας! Είχε φοβερή θαλασσοταραχή, το βαπόρι ήταν πολύ παλιό, τα όργανα που είχε... ας μην το συζητήσουμε καθόλου, και πέσαμε έξω. Δεν χάθηκε βεβαίως κανένας, το πλοίο όμως θεωρήθηκε ολικώς απολεσθέν (total loss).... Θυμάσαι τα παλιά πενηντάρικα; Είχαν επάνω την αναπαράσταση μιας τριήρους. Είχα βγάλει λοιπόν ένα σχέδιο από εκείνη την τριήρη και είχα ξεκινήσει τη "ναυπήγησή" της, όσο βρισκόμουν στο καράβι, αλλά δεν την τελείωσα ποτέ...

Ύστερα από μερικές ημέρες, όταν καλμάρισε η θάλασσα, πήγαν βέβαια με τελωνειακούς στο ναυαγισμένο καράβι και μας έφεραν τα πράγματά μας, αλλά η τριήρης ήταν άσχημα "τραυματισμένη". Προσπάθησα να τη συνεφέρω, αποκατέστησα κάποιες ζημιές, αλλά είχα χάσει την διάθεσή μου και την παράτησα...

Ι.Π. : Θέλω να σε ρωτήσω κάτι καπετάνιε. Είπες ότι έβγαλες το σχέδιο της τριήρους απ' το μυαλό σου. Χωρίς σχέδια ή φωτογραφία πώς καταφέρνεις να υπολογίζεις την κλίμακα;

Κ.Β. : Είχα κάποιες πληροφορίες. Πόσα μέτρα ήταν, επί παραδείγματι. Σε άλλα σκάφη που έχω κατά καιρούς φτιάξει, όπως το τρεχαντήρι, πήρα μέτρα ο ίδιος από κάποια τρεχαντήρια που ήταν στο Καλαμάκι. Θα σου πω μάλιστα την ιστορία του τρεχαντηριού, έτσι για να γελάσουμε λίγο. Είχα κάποιο φίλο που μου ζητούσε επίμονα να τον μάθω πώς να φτιάξει κι' αυτός ένα καραβάκι. Του είπα πως χρειάζεται, απλώς, υπομονή κι' επιμονή. Πήρε λοιπόν κάποια κομμάτια ξύλο και κατάφερε να στήσει μια μικρή "Σάντα Μαρία". Μπορεί να μην ήταν τέλεια, αλλά για αρχή ήταν πολύ καλή. Στη συνέχεια, επειδή ο ελεύθερος χρόνος του ήταν πολύ περιορισμένος, τα παράτησε και δεν έφτιαξε άλλο. Μου τηλεφώνησε λοιπόν μια μέρα και μου είπε ότι κάποια κυρία θέλει να της φτιάξω ένα σκάφος για να το δωρίσει στο γιο της, ο οποίος ολοκλήρωνε εκείνη την χρονιά τις σπουδές του στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, με σκοπό να τοποθετήσει το καραβάκι στο σπίτι που του είχε αγοράσει στη Μύκονο. Του απάντησα ότι δεν αναλαμβάνω να φτιάχνω μινιατούρες και να τις πουλάω και πως ό,τι φτιάχνω το κρατάω για τον εαυτό μου και τους δικούς μου ανθρώπους. Εκείνος ωστόσο επέμεινε, και με παρακάλεσε να δεχτώ το τηλεφώνημα της κυρίας και να της κάνω μια προσφορά, μήπως εκείνη απογοητευτεί και δεν προχωρήσει στην παραγγελία...

Πράγματι, ένα κυριακάτικο πρωϊνό ήρθε η κυρία αυτή στο σπίτι μου συνοδευόμενη από μια φίλη της. Την ρωτάω : "Πού θα βάλετε το σκάφος"; Μου λέει : "Σε ένα παράθυρο". Της απαντώ : "Θα πρέπει να το κλείσετε το παράθυρο και να το κάνετε βιτρίνα". "Καλή ιδέα", μου ανταπαντά. "Τι διαστάσεις έχει το παράθυρο"; την ρωτάω στη συνέχεια. "Δεν τις θυμάμαι", μου λέει. "Τα δικά μας στην Κάσο είναι γύρω στους 74 πόντους", της λέω, προσπαθώντας να την βοηθήσω, δείχνοντάς της συγχρόνως με τα χέρια μου το μέγεθος. "Εντάξει", μου λέει εκείνη. "Και τι σκάφος θέλετε"; την ρωτάω και πάλι, αναφέροντας διάφορα ελληνικά σκαριά. "Θα σας έκανε ένα τρεχαντήρι"; "Ας είναι τρεχαντήρι", συμφώνησε η κυρία και με ρωτά : "Πόσο θα στοιχίσει"; "Δεν γνωρίζω να σας πω", της απάντησα, "αλλά θα σας προτείνω το εξής. Θα ξεκινήσω την κατασεκυή του κι' εσείς θα έρθετε εν τω μεταξύ να το δείτε, γιατί όταν κλείσει η κουβέρτα δεν θα μπορείτε να δείτε τι δουλειά έχει γίνει στα ύφαλα του σκάφους ώστε να εντιμήσετε την εργασία μου. Όταν λοιπόν έρθετε και σας αρέσει, το ολοκληρώνω και το παίρνετε".

Εκεί μείναμε, κι' εγώ άρχισα τη κατασκευή του τρεχαντηριού. Όσο όμως η κόρη μου Ισαβέλλα έβλεπε το τρεχαντήρι να χτίζεται μπροστά στα μάτια της, άρχισε να στενοχωριέται επειδή μόλις ολοκληρωνόταν κάποιος θα το έπαιρνε! Ευχόταν να μην έρθει η κυρία και, πράγματι, η γυναίκα εκείνη δεν ξαναφάνηκε! Έτσι το τρεχαντήρι έμεινε στο σπίτι μας! Αν ερχόταν και μου το ζητούσε τι θα της έλεγα; Δεν σου το δίνω; Θα ερχόμουν σε πολύ δύσκολη θέση γιατί θα έπρεπε να στενοχωρήσω το παιδί μου...

Ι.Π. : Όσο καιρό ταξίδευες καπτα Κώστα με τα καράβια, έφτιαχνες μινιατούρες;

Κ.Β. : Συνήθως όχι, γιατί ούτε χρόνος περίσσευε ούτε διάθεση. Το μόνο που είχα φτιάξει σε ένα καράβι ήταν ένα πολύ μικρό καρότσι που το έσπρωχνε ένα... ζωντανό καναρίνι! Δεν αστειεύομαι καθόλου! Μου το είχε χαρίσει ο Α΄ μηχανικός και ενώ είχε άπειρα καναρίνια, μου έδωσε ο αθεόφοβος ένα θηλυκό που δεν κελαϊδούσε! Το αγάπησα όμως και ασχολήθηκα πολύ μαζί του. Έφτασα στο σημείο να του σπάω εγώ τα σπόρια για να τα τρώει! Έφτιαξα λοιπόν ένα καροτσάκι και του έμαθα να το σπρώχνει με το ράμφος του! Κάλυπτε εκείνο πέντε έως δέκα εκατοστά απόσταση και σταματούσε. Τότε εγώ του καθάριζα και του έδινα σπόρους, κι' αυτό συνέχιζε το σπρώξιμο! Μπορεί να φαίνεται απίστευτο, κι' όμως δεν μπορείς να φανταστείς πόσο μπορεί να εξοικειωθεί με τον άνθρωπο αυτό το πουλί και με μια κίνηση που θα κάνεις να καταλάβει τι θέλεις...

Ι.Π. : Τα προβλήματα με το πόδι σας είχαν τελειώσει;

Κ.Β. : Όχι. Επιδεινώθηκε μάλλον το πρόβλημα, παρά επιλύθηκε. Μέχρι που ένας Άγγλος γιατρός μού συνέστησε το 1972 να φύγω απ' τα καράβια, αν δεν ήθελα να γίνει το πρόβλημα χρόνιο. Αποφάσισα λοιπόν να ακολουθήσω τις οδηγίες του, να ξεμπαρκάρω και να μην ξαναταξιδεύσω. Μπορώ να σου πω ότι δεν το μετάνοιωσα ποτέ. Μπόρεσα να κάνω οικογένεια και να δω τα παιδιά μου να μεγαλώνουν.

Ι.Π. : Με τι ασχοληθήκατε έκτοτε;

Κ.Β. : Με διάφορες δουλειές. Ανακατεύτηκα σε μια φαρμακαποθήκη, αλλά δεν πήγαμε καλά. Μετά πήγα σε ναυτιλιακό γραφείο και στη συνέχεια στην "Constellation", μια ναυτιλιακή εταιρεία που είχε δημιουργήσει αρχικώς ο Μανώλης Κουλουκουντής, αλλά είχε περιέλθει στη συνέχεια σε δύο υπαλλήλους του. Όταν, αρκετά χρόνια αργότερα, η εταιρεία αυτή πτώχευσε, πήγα στο γραφείο του αδελφού μου Βασίλη, ο οποίος ασχολείται με αγοραπωλησίες πλοίων και ναυλώσεις. Εκεί είμαι μέχρι σήμερα. Κατά την διάρκεια των πρώτων ετών έλειπα τακτικά στο εξωτερικό, γιατί παρακολουθούσα τις φορτοεκφορτώσεις των πλοίων στα διάφορα λιμάνια όπου έπιαναν. Έτσι δεν είχα ελεύθερο χρόνο να ασχοληθώ με τις μινιατούρες. Ξεκίνησα να ασχολούμαι και πάλι μερικά χρόνια αργότερα, και έφτιαξα μια δίκοπη κωπηλατική, παρόμοια με αυτήν που βλέπεις μπροστά σου, τη "Φρύνη". Όμως μου την πήραν. Μέχρι εκεί, μη ρωτάς πώς και γιατί, άσ' το. Μετά έφτιαξα το σκάφος του Νείλου και σταμάτησα.

Το 1979 γεννήθηκε η κόρη μου Ισαβέλλα. Καθώς μεγάλωνε και με παρακολουθούσε να φτιάχνω τα καραβάκια, ζητούσε επίμονα να της δώσω εργαλεία για να με βοηθήσει στην κατασκευή τους! Φοβούμενος όμως πως μπορεί να κοπεί ή να τραυματιστεί, τα έκρυψα όλα και σταμάτησα τις κατασκευές για κάποια χρόνια. Όταν πια μεγάλωσε κάπως η κόρη μου, άρχισα και πάλι να μαστορεύω. Έφτιαξα το πλοίο του Κολόμβου, τη "Σάντα Μαρία", την κωπηλατική, τη κινέζικη τζούνκα...

Ι.Π. : Συνέχισε να σας παρακολουθεί η Ισαβέλλα;

Κ.Β. : Τρελλαινόταν να παρακολουθεί! Της άρεσαν και της αρέσουν πολύ οι μινιατούρες, άλλωστε κάποιες από αυτές είναι δικές της δημιουργίες. Το άλογο της άμαξας αυτή με βοήθησε να το φτιάξω, γιατί δεν έβρισκα κάτι έτοιμο στο εμπόριο. Επίσης ασχολήθηκε και με το στόλισμα της μινιατούρας του κασιώτικου σπιτιού. Το δωμάτιο αυτό που βλέπεις είναι πανομοιότυπο με την πρόχειρη τραπεζαρία του σπιτιού της μάνας μου στην Κάσο.

Ι.Π. : Συνεχίζεις ακόμη να ασχολείσαι με τα καραβάκια, καπετάνιε, ή κουράστηκες;

Κ.Β. : Και βέβαια συνεχίζω! Θα φτιάξω τώρα κάτι που μου έχει ζητήσει ο αδελφός μου ο Μανώλης, και θα είσαι ο πρώτος που θα φωνάξω να το δει όταν το τελειώσω. Θέλει να φτιάξω το ferry boat που είχαμε στην Αίγυπτο και συνέδεε το Πορτ Σάϊδ με το Πορτ Φουάτ. Τα σκάφη εκείνα ήταν "double end", φόρτωναν και ξεφόρτωναν δηλαδή και από τις δύο πλευρές. Πλώρα πρύμα. Το πρόβλημα ήταν ότι δεν υπήρχε σημείο αναφοράς, ώστε να μπορέσω να βγάλω τις διαστάσεις του πλοίου αυτού και να υπολογίσω την κλίμακα για τη μινιατούρα. Το ναυπηγείο που ναυπηγούσε εκείνες τις "παντόφλες" καταστράφηκε στον πόλεμο από τους βομβαρδισμούς και έτσι, ό,τι υλικό υπήρχε χάθηκε. Ο Μανώλης έκανε πολλές προσπάθειες, έβαλε λυτούς και δεμένους, ξεσήκωσε συλλόγους παλαιών εργαζομένων στη διώργυγα και επιτετραμμένους πρεσβειών, και κατάφερε τελικώς να βρει κάποιες παλιές φωτογραφίε. Του έλεγα όμως : "Μανώλη, το σκάφος αυτό δεν το έχω δει ποτέ στη στεριά. Πώς είναι από κάτω; Έχει δύο τιμόνια στην ίδια πλευρά";

Πέρασε κάμποσος καιρός και κάποια μέρα έμαθε ο αδελφός μου ότι ένα παλιό τέτοιο πλοίο, που το βρήκαν εγκαταλελειμμένο στη λίμνη της Ισμαηλίας, το έβγαλαν στη στεριά και το παράτησαν εκεί. Κάποιος συμμαθητής μου λοιπόν το φωτογράφισε και μου το έστειλε. Το μοναδικό πρόβλημα που αντιμετωπίζω τώρα είναι ότι δεν έχω μια φωτογραφία του πλοίου, που να είναι τραβηγμένη κάθετα στη μέση, ώστε να μπορέσω να υπολογίσω την κλίμακα. Κάνω βέβαια κάποιους υπολογισμούς, από το ύψος των επιβατών που υπάρχουν στις φωτογραφίες, και από το μέγεθος ενός ποδηλάτου που είναι φορτωμένο στο πλοίο. Περιμένω άλλη μια φωτογραφία για να ξεκινήσω.

Ι.Π. : Μένω λοιπόν στην υπόσχεσή σου καπτά Κώστα ότι, μόλις το ολοκληρώσεις ,θα με φωνάξεις να το δω. Αυτό το τρικάταρτο, που βλέπω εδώ, ποιο είναι;

Κ.Β. : Δεν είναι δικό μου. Το έφτιαξε ο μακαρίτης ο Βασιλογιώργης, αλλά μετά τον θάνατό του μπήκε ένας γάτος μέσα στο σπίτι, ο οποίος από την τρομάρα του σάλταρε πάνω στο καίκι και του προξένησε μεγάλες ζημιές! Μου το έφεραν λοιπόν και μου ζήτησαν να το επισκευάσω. Ήταν πολύ δύσκολη δουλειά, πρώτα απ' όλα γιατί δεν μου αρέσει να επεμβαίνω στη δουλειά άλλων, και δεύτερον γιατί δεν μπορούσα να μαντεύσω πώς ακριβώς το είχε φτιάξει ο Βασιλογιώργης ώστε να μπορέσω να το επαναφέρω στην αρχική του κατάσταση. Τιμόνι δεν υπήρχε, καβίλιες δεν είχε, αφαλό δεν είχε, βάση του τιμονιού δεν είχε, σαπόρτο για το πίσω πίκι δεν είχε. Υπήρχαν τα φαλάγγια, οπότε υπέθεσα ότι υπήρχε και η βάρκα, η οποία προφανώς χάθηκε, οι κουπαστές ήταν σπασμένες, το ίδιο και το άλμπουρο.

Ι.Π. : Το έχουν δει οι απόγονοι του Βασιλογιώργη μετά την επισκευή του;

Κ.Β. : Όχι. Μένει να του προσθέσω μια σημαία ακόμη και κάτι ψιλοπράγματα. Ήταν τυχερό όμως να το δεις εσύ.

Ι.Π. : Πώς θα σου φανεί που θα πρέπει τώρα να το επιστρέψεις; Δεν το νοιώθεις λίγο και σαν δικό σου;

Κ.Β. : Και βέβαια το νοιώθω σαν να είναι δικό κου, και θα μου κακοφανεί που θα το αποχωριστώ! Είναι εκπληκτικό κομμάτι άλλωστε. Ο τρόπος με τον οποίο φτιάχνω εγώ τα δικά μου σκάφη ωχριά μπροστά στον τρόπο με τον οποίο έφτιαξε ο Βασιλογιώργης αυτό! Εκείνος πήρε ένα κούτσουρο και σκάλισε τη γάστρα του σκάφους με το μάτι, χρησιμοποιώντας μόνο ένα σουγιά και μερικά κομμάτια γυαλιού! Εγώ δεν τα σκαλίζω τα δικά μου καραβάκια, απλώς τα ναυπηγώ. Αυτό που κάνω εγώ μπορείς να το κάνεις κι' εσύ, αν θέλεις και προσπαθήσεις. Αυτό που έκανε ο Βασιλογιώργης εγώ δεν μπορώ ας πούμε να το κάνω, ούτε κι' εσύ. Κοίταξε συμμετρία που έχει το σκάφος του. Από όπου και αν το κοιτάξεις, είναι συμμετρικό. Είναι τρομερά δύσκολο να το επιτύχεις αυτό σκαλίζοντας απλώς ένα κομμάτι ξύλο με ένα σουγιά! Τρομερό σκάφος! Λυπάμαι που θα το δώσω, αλλά θα έχω την ευκαιρία να πηγαίνω να το βλέπω εκεί που θα πάει. Όμως είναι αλλοιώς να σηκώνεσαι το πρωί και να το βλέπεις στο ράφι σου! Να σου πω την αλήθεια, καθυστέρησα την επισκευή του για να το έχω εδώ και να το θαυμάζω!

Ι.Π. : Πού είναι το "ναυπηγείο" σου καπετάνιε;

Κ.Β. : Καλή ερώτηση! (γελάει). Έχω ένα χώρο στο υπόγειο, αλλά δεν μπορώ να δουλέψω εκεί γιατί έχει υγρασία και δεν είναι καλό για τα ξύλα. Στο σαλόνι δεν μπορώ επίσης να δουλέψω, γιατί δημιουργείται σκόνη. Το καλοκαίρι λοιπόν δουλεύω στο μπαλκόνι και τον χειμώνα στην κουζίνα! Πρέπει βέβαια να μαζέψω τα εργαλεία όταν φθάνει η ώρα να στρωθεί το τραπέζι για το φαγητό...

Ι.Π. : Είχες ποτέ ατύχημα με κάποιο από τα καραβάκια σου;

Κ.Β. : Δεν έλειψαν τα ατυχήματα. Θυμάμαι κάποτε, που μέναμε στην Κυψέλη, είχα τοποθετήσει το σκάφος του Νείλου πάνω σ' ένα ράφι με ανεβασμένο το πανί του. Η γυναίκα μου είχε ανοίξει δύο αντικρυστά παράθυρα για να αεριστεί το σπίτι, όταν ένα ξαφνικό ρεύμα αέρα φούσκωσε τα πανιά του σκάφους και το πέταξε στο πάτωμα, δημιουργώντας μια τρύπα στα πλευρά του! Είμασταν έτοιμοι να πάμε σε κάποια ταβέρνα, θυμάμαι, αλλά εγώ θα προτιμούσα χίλιες φορές να έμενα στο σπίτι προκειμένου να επισκευάσω τη ζημιά! Ή έφαγα ή δεν έφαγα εκείνο το βράδυ, το ίδιο ήταν!

Όταν αποχαιρέτησα την οικογένεια Βιντιάδη και πάτησα το κουμπί του ανελκυστήρα που θα με προσγείωνε στην πεζή πραγματικότητα του ισογείου, θυμήθηκα τις προσπάθειες των Κασιωτών "μετρ" καραβομαραγκών της μινιατούρας στα μέσα της δεκαετίας του '80. Αναπόλησα την διακαή επιθυμία τους για συμμετοχή σε διεθνείς εκθέσεις στο εξωτερικό, και θύμωσα στη σκέψη της ταφής των ελπίδων τους από τους μετέπειτα ανεγκέφαλους διαχειριστές της εξουσίας. Τώρα, δεν είχα παρά να περιμένω με αγωνία την ολοκλήρωση της αιγυπτιακής "παντόφλας"..

απο το περιοδικο RIBANDSEA FERRY BOATS OFF PORT SAID

Δέκα επτά σχεδόν μήνες πέρασαν από την πρώτη συνέντευξη του καπτά Κώστα Βιντιάδη http://www.ribandsea.com/face/385-2010-06-19-10-32-29.html και πάνω που είχα αρχίσει να πιστεύω ότι ξέχασε να με ειδοποιήσει για να θαυμάσω το νέο του αριστούργημα, κτύπησε το τηλέφωνό μου. "Έλα Σήφη, ο Κώστας είμαι. Το φερυμποτάκι τελείωσε και όπως σου είχα υποσχεθεί θα είσαι ο πρώτος που θα καλέσω να το δει! Ούτε ο Μανώλης, ο αδελφός μου, που για χάρη του το έφτιαξα, δεν το έχει δει ακόμη"! Τη μία μέρα μου τηλεφώνησε λοιπόν ο καπτά Κώστας, την επομένη ήμουνα στο σπίτι του, φορτωμένος με την ανυπομονησία και τα φωτογραφικά μου...

Μέχρι να αρχίσουμε να συζητάμε, πέρασε κάμποση ώρα, με μένα να έχω μείνει αποσβολωμένος να θαυμάζω την καινούργια μινιατούρα. Δεν μπορούσα να πιστέψω ότι εκείνο το εκπληκτικό μικροσκοπικό ξύλινο ferry boat, που ήταν έτοιμο θαρρείς να πάρει επιβάτες και αυτοκίνητα και να σαλπάρει, βγήκε απ' τα χέρια ενός ανθρώπου ο οποίος εργάστηκε επί μήνες στο μπαλκόνι ή την κουζίνα του σπιτιού του! Τίποτε δεν του έλειπε! Πιλοτήρια, πάγκοι επιβατών, φώτα, κοτσανέλα, προβολείς, ναυτικά κλειδιά, αξονικά, προπέλλες, άγκυρες, φουγάρα με το σήμα της εταιρείας, καταπακτές, ανθρωποθυρίδες, ακόμη και ανόδια για την προστασία από την ηλεκτρόλυση!

Ιωσήφ Παπαδόπουλος : Καπτά Κώστα, με εξέπληξες πάλι. Τι είναι αυτό το αριστούργημα; Είναι, νομίζω, η καλύτερη μινιατούρα σου.

Κώστας Βιντιάδης : Μπορεί, δεν ξέρω. Η ιδέα, όπως σου είχα πει και την προηγούμενη φορά, ήταν του αδελφού μου Μανώλη, ο οποίος μια μέρα μου είπε : "Δεν φτιάχνεις το ferry boat που είχαμε στην Αίγυπτο"; Ήταν πράγματι πολύ όμορφο πλοίο εκείνη η "παντόφλα", αλλά μου έλειπαν τα στοιχεία. Είχα κάποιες μαυρόασπρες ταλαιπωρημένες φωτογραφίες της εποχής εκείνης, αλλά δεν μπορούσα να υπολογίσω τις διαστάσεις του πλοίου βλέποντάς τες. Έβαλε λοιπόν ο Μανώλης τον Νικόλα τον Μαστρανδρέα, που ζει στη Γαλλία, να έρθει σε επαφή με τον σύλλογο των παλαιών εργαζομένων της διώρυγας του Σουέζ. Δεν βρέθηκαν όμως σχέδια γιατί αυτό το ferry boat ναυπηγήθηκε το 1937 στο Σεν Ναζέρ, το οποίο όμως βομβαρδίστηκε στον πόλεμο και κατεστράφησαν όλα. Αρκέστηκα λοιπόν στις φωτογραφίες που είχα, και κάποιες που μου έστειλαν στη συνέχεια από την Αίγυπτο. Δεν μπορούσα ωστόσο να βγάλω από αυτές τα στοιχεία που χρειαζόμουν.

Τελικώς, ξέρεις τι έκανα; Κατέφυγα στο Google και συγκρίνοντας τις διαστάσεις των κυκλικών σωσιβίων εκείνης της εποχής με το μέγεθος των ανθρώπων που φαίνονταν στις φωτογραφίες, κατάφερα να υπολογίσω περίπου τα μεγέθη, και να κάνω στην αρχή τη μακέτα του πλοίου ώστε να δω αν με ικανοποιεί και αν υπάρχει οπτική αρμονία ή όχι. Όταν λοιπόν είδα τη μακέτα και έκανα μερικές διορθώσεις, αποφάσισα να ξεκινήσω τη ναυπήγηση...

Ι.Π. : Επειδή έχω χαζέψει μ' αυτό που βλέπω μπροστά μου και δεν ξέρω πραγματικά από πού να αρχίσω και πού να τελειώσω, θα ρωτήσω πρώτα κάτι που, κάτω από άλλες συνθήκες, θα έπρεπε να το ρωτήσω στο τέλος αυτής της συνέντευξης. Πόσος χρόνος χρειάστηκε, συνολικώς, για να ολοκληρωθεί αυτό το μικροσκοπικό αριστούργημα;

Κ.Β. : Δώδεκα μήνες και κάτι ημέρες! Υπήρξαν βέβαια και κάποια χρονικά διαστήματα που δεν ασχολήθηκα καθόλου. Τους πρώτους δύο μήνες τους έφαγα σχεδόν προσπαθώντας να βγάλω τις διαστάσεις του πλοίου σε κλίμακα! Κοίταξε αυτές τις φωτογραφίες που μου έστειλαν απ' την Αίγυπτο μετά την περσινή μας συζήτηση.

Ι.Π. : Βλέποντας το ferry boat δεμένο στο ντόκο, σ' αυτήν εδώ τη φωτογραφία ας πούμε, σχηματίζει κανείς την εντύπωση ότι δεν πρόκειται για καράβι αλλά για προέκταση του προβλήτα!

Κ.Β. : Σωστά! Τα είχαν ναυπηγήσει με τέτοιο τρόπο, ώστε να ταιριάξουν στις "προδιαγραφές" και τις ανάγκες της περιοχής όπου θα δούλευαν. Είχαν ναυπηγηθεί τέσσερα τέτοια ferry boats. Δύο diesel και δύο ατμοκίνητα. Συνέδεαν το Πορτ Σάϊδ με το Πορτ Φουάτ. Το ένα από αυτά πήγαινε, και το άλλο ερχόταν. Δεν ήταν πάντοτε όλα σε λειτουργία, γιατί χρειαζόταν ας πούμε να περάσει κάποιο από έλεγχο, το άλλο να κάνει επισκευή κ.λπ. Τα δύο όμως από αυτά ήταν πάντοτε σε λειτουργία και πήγαιναν όλη την ημέρα από το ένα λιμάνι στο άλλο χωρίς σταματημό! Κοίταξε τώρα προσεκτικά αυτή τη φωτογραφία και πες μου τι βλέπεις, όσον αφορά στην πλάτη του καναπέ των επιβατών, στο ύψος της συρόμενης πόρτας επιβίβασης και αποβίβασης.

Ι.Π. : Δεν διακρίνω κάτι που να μου κάνει ιδιαίτερη εντύπωση καπτά Κώστα, συγγνώμη.

Κ.Β. : Έχεις δίκιο γιατί δεν φαίνεται καθαρά η διαφορά στο σκοτάδι. Κοίταξε τώρα που φωτίζω το σημείο αυτό με τον φακό. Πίσω από τα κάγκελλα της κουπαστής, και σε όλο το μήκος της συρόμενης πόρτας επιβίβασης-αποβίβασης, η πλάτη του καναπέ είναι υπερυψωμένη, ώστε να μην υπάρχει ο κίνδυνος να μαγκωθεί το χέρι κάποιου απρόσεκτου επιβάτη ή κάποιου παιδιού! Οι Αιγύπτιοι μάλιστα, επειδή πάγωναν τον χειμώνα τα πόδια των επιβατών από την υγρασία, προσέθεσαν αργότερα μια λαμαρίνα, κλείνοντας το κενό που υπήρχε κάτω απ' τα κάγκελλα της κουπαστής. Εγώ έφτιαξα το δικό μου ferry boat, όπως ήταν το αρχικό, χωρίς αυτή τη λαμαρίνα δηλαδή, ανοικτό. Έτσι μου άρεσε περισσότερο.

Κοίταξε επίσης τα φουγάρα των πλοίων και τα γράμματα που υπάχουν πάνω σ' αυτά. Υπάρχει μια διαφορά μεταξύ των δύο αυτών φωτογραφιών. Στο φουγάρο του ferry boat της πρώτης φωτογραφίας τα γράμματα "C" και "S" είναι τα αρχικά των λέξεων "Canal Suez". Αυτό έγινε γιατί η εταιρεία που είχε ναυπηγήσει τα πλοία και εκμεταλλευόταν τη διώρυγα ήταν γαλλική, ενώ ηγέτης της Αιγύπτου ήταν ο Φαρούχ. Όταν ήρθε στην εξουσία ο Νάσερ, εθνικοποίησε την εταιρεία και άλλαξε το σινιάλο και τα γράμματα στα φουγάρα, που έγιναν αραβικά. Υπήρχε μάλιστα στην Αίγυπτο, πριν από τον Νάσερ, ένας σαφής διαχωρισμός μεταξύ των Αιγυπτίων και των Ευρωπαίων. Ένα είδος φυλετικών διακρίσεων, που εκδηλωνόταν, από τους Αγγλογάλλους κυρίως, εις βάρος των Αιγυπτίων, αν και οι πρώτοι ήταν φιλοξενούμενοι στη χώρα των δεύτερων! Στη μία πλευρά του πλοίου ταξίδευαν οι Αιγύπτιοι και στην άλλη οι Ευρωπαίοι! Εκεί που έμπαιναν οι Ευρωπαίοι δεν επιτρεπόταν να μπουν οι Αιγύπτιοι! Γι' αυτό και υπήρχαν διαχωριστικά κάγκελα που οριοθετούσαν και απομόνωναν, κατά κάποιο τρόπο, τους δύο χώρους επιβατών. Έτσι, καλώς ή κακώς, δημιουργήθηκε το ανάλογο κλίμα δυσαρέσκειας, για να δυσανασχετήσουν αργότερα οι Αιγύπτιοι, με τον Νάσερ επικεφαλής, και να διώξουν τους Ευρωπαίους.

Ι.Π. : Στη φωτογραφία αυτή βλέπω και ένα ποδήλατο πάνω στο πλοίο.

Κ.Β. : Οι περισσότεροι Αιγύπτιοι είχαν ποδήλατα. Αρκετοί από τους Ευρωπαίους είχαν αυτοκίνητα, αλλά και κάποιοι άλλοι είχαν ποδήλατα. Όσοι είχαν ποδήλατα τι νομίζεις ότι έκαναν; Τα φόρτωναν στην πλευρά του πλοίου όπου ταξίδευαν οι Αιγύπτιοι και μετά πήγαιναν στην πλευρά του πλοίου όπου ταξίδευαν οι Ευρωπαίοι! Εκτός και αν υπήρχε ελεύθερος χώρος στο κεντρικό γκαράζ των αυτοκινήτων, οπότε τα έβαζαν εκεί. Έξι πάντως αυτοκίνητα χωρούσαν στο γκαράζ, όλα κι' όλα. Γι' αυτό και οι καναπέδες στην πλευρά του πλοίου, όπου ταξίδευαν οι Ευρωπαίοι, κάλυπταν ολόκληρο τον διάδρομο, ενώ στην άλλη πλευρά υπήρχε μικρότερο μήκος καναπέ και περισσότερος ελεύθερος χώρος ώστε να χωρέσουν και τα ποδήλατα. Πολλές φορές, την ώρα της αιχμής, πολλοί από τους Αιγυπτίους κρεμόντουσαν κυριολεκτικώς έξω απ' το πλοίο, κρατώντας με το ένα χέρι την κολώνα και με το άλλο το ποδήλατό τους!

Ι.Π. : Ταξίδεψες ποτέ μ' αυτό το ferry καπτά Κώστα;

Κ.Β. : Αν ταξίδεψα λέει! Άπειρες φορές! Επρόκειτο για ένα αυθεντικό ποταμόπλοιο, χωρίς ιδιαίτερο βύθισμα. Είχε τέσσερις μηχανές και τέσσερις προπέλλες, δύο από κάθε πλευρά, και δύο πιλοτήρια, ένα στην πλώρη και ένα στην πρύμνη. Αν και στα πλοία αυτά, που ήταν "double end", δεν υπήρχε στην ουσία κανένας διαχωρισμός μεταξύ πλώρης και πρύμνης. Επειδή μάλιστα δεν υπήρχε ακρόπλωρο, ώστε να μπορεί ο πλοίαρχος να έχει ένα σημείο αναφοράς, τοποθετούσαν έναν ιστό στο κέντρο, μπροστά από κάθε πλιοτήριο. Πρόσεξε τώρα μια "λεπτομέρεια". Όταν προσέγγιζε το πλοίο στο Πορτ Σάϊδ ή στο Πορτ Φουάτ και το έδεναν οι ναύτες στο ντόκο, έβγαινε ο καπετάνιος από το πιλοτήριο και με την βοήθεια μιας μανέλλας κατέβαζε τον καταπέλτη για την αποβίβαση των οχημάτων. Δεν ξέρω γιατί, αλλά μόνο ο καπετάνιος είχε την ευθύνη χειρισμού αυτής της μανέλλας.

Κάτι άλλο τώρα. Κοίταξε μέσα στην πρώτη γέφυρα. Βλέπεις το τιμόνι και στη μπάντα μία ρόδα με ένα χερούλι; Στην άλλη γέφυρα υπάρχει ένα δεύτερο τιμόνι και η βάση της ρόδας, αλλά δεν υπάρχει η ρόδα. Αυτά τα ferry boats είχαν δύο ηλεκτρομηχανές και τέσσερις κινητήρες που ήταν ηλεκτρο-πρόσω. Έπαιρναν δηλαδή το ρεύμα, που παρήγαγαν οι ηλεκτρομηχανές, και κινούσαν τις προπέλλες! Η ντηζελομηχανή, παρήγαγε δηλαδή απλώς ρεύμα, δεν κινούσε το πλοίο! Έβλεπα λοιπόν μικρός τον καπετάνιο να φεύγει από το ένα πιλοτήριο και πηγαίνοντας στο άλλο να παίρνει μαζί του τη ρόδα και δεν μπορούσα να καταλάβω τι γίνεται! Όταν αργότερα έμαθα τον τρόπο με τον οποίο μεταδιδόταν η κίνηση από τις ηλεκτρομηχανές στις προπέλλες, κατάλαβα ότι η ρόδα αυτή εκτελούσε χρέη χειριστηρίου που την γυρνούσε ο καπετάνιος με το χερούλι για το πρόσω-ανάποδα! Το είχαν δε φτιάξει οι Γάλλοι με τέτοιο τρόπο, ώστε να βγαίνει και να μην το κουνήσει κάποιος κατά λάθος όταν το πλοίο κινείται προς την αντίθετη κατεύθυνση!

Ι.Π. : Πόσα φώτα έχεις βάλει συνολικώς πάνω στην εκπληκτική αυτή μινιατούρα καπτά Κώστα;

Κ.Β. : Υπάρχουν, όπως βλέπεις, φώτα στις γέφυρες, στο γκαράζ, στο άλμπουρο, φώτα πλεύσης, φώτα στον χώρο των επιβατών, φώτα ακόμη και στα έξαλα του πλοίου για την διευκόλυνση της επιβίβασης και αποβίβασης των επιβατών. Μαζί με τους τέσσερις προβολείς του καταστρώματος, υπάρχουν τριάντα δύο συνολικώς φώτα. Κουράστηκα πολύ για να τα βάλω όλα αυτά! Έπρεπε το κάθε ένα από τα λεντάκια που χρησιμοποίησα να έχει την δική του αντίσταση. Ή έπρεπε να βάλω μία μεγάλη αντίσταση, πράγμα που δεν με συνέφερε, γιατί αν τυχόν καεί η μεγάλη αντίσταση δεν θα ανάβει τίποτε, ενώ αν καεί μια μικρή αντίσταση δεν θα ανάβει μόνο η λάμπα που της αντιστοιχεί. Όλες οι άλλες θα ανάβουν. Οπότε αναγκάστηκα να βάλω τριάντα δύο αντιστάσεις, όσα δηλαδή είναι και τα φώτα. Έχω φτιάξει έναν ηλεκτρικό πίνακα όπου σε κάθε πρίζα αντιστοιχεί και ένα φις και τα καλώδια διατρέχουν όλο το πλοίο. Μέσα στο άλμπουρο, π.χ., τρέχουν καλώδια που τα κρύβω με ένα ψιλό πηχάκι για να μη φαίνονται. Το μόνο που θέλω ακόμη να φτιάξω είναι μία κάσα με άμμο, για να καλύψω τον διακόπτη των φώτων που φαίνεται άσχημα και δεν ταιριάζει με την όλη κατασκευή.

Ι.Π. : Γιατί άμμο;

Κ.Β. : Τότε δεν υπήρχαν πυροσβεστήρες. Χρησιμοποιούσαν άμμο για να σβήσουν μια πιθανή φωτιά! Θα βάλω λοιπόν μια μινιατούρα κάσας με άμμο και ένα μπουγελάκι δίπλα, και έτσι ο διακόπτης των φώτων δεν θα φαίνεται! Θέλω εδώ να σου πω κάτι που ξέχασα. Η κάθε γέφυρα αποτελείται από 160 συνολικώς κομμάτια! Ξυλάκια, τιμόνια, ρόδες, πόρτες, μεντεσέδες, όλα! Ολόκληρο το πλοίο πρέπει να έχει, σύμφωνα με ένα πρόχειρο υπολογισμό, πάνω από 1.200 κομμάτια! Δεν τα κατέγραψα μέχρι σήμερα, όπως δεν μέτρησα και τις ώρες που δούλεψα, γιατί το μυαλό μου ήταν απασχολημένο όσο κατασκεύαζα το πλοίο και δεν χωρούσαν τέτοιες σκέψεις. Θα το κάνω όμως τώρα που τελείωσα. Με καθυστέρησαν πολύ τα ηλεκτρικά και το γεγονός ότι ήθελα να κάνω το καραβάκι διαιρούμενο! Όλα τα κομμάτια, η γέφυρα, το ντεκ, η γάστρα, επτά συνολικώς, είναι δεμένα μεταξύ τους με μικροσκοπικές βίδες. Αν χρειαστεί να τα λύσεις όλα αυτά και να τα ξανασυναρμολογήσεις, θα χρειαστείς ηρεμία και οκτώ περίπου ώρες δουλειάς!

Ι.Π. : Πότε σταμάτησαν τα δρομολόγια αυτών των ferry boats;

Κ.Β. : Ξεκίνησαν το 1937 και σταμάτησαν το 1974. Η συνέχεια ήταν, δυστυχώς, τραγική. Ένα μόνο διασώθηκε, που το βρήκαν εγκαταλελειμμένο και σε κακά χάλια στην όχθη της λίμνης της Ισμαηλίας. Όπως μου είπαν βρίσκεται σήμερα δίπλα στο εργοστάσιο της διώρυγας, στο Πορτ Φουάτ. Σκέφτονται, λένε τώρα οι Αιγύπτιοι, να το συντηρήσουν και να το διατηρήσουν σαν ένα ζωντανό απομεινάρι εκείνης της εποχής. Κάποιες από τις φωτογραφίες που βλέπεις μου τις έστειλε η Σοφία η Λιόκουρα, και την ευχαριστώ πολύ, γιατί είδα κάποιες λεπτομέρειες που δεν τις γνώριζα ή δεν φαινόντουσαν στις φωτογραφίες που είχα εγώ. Πολύτιμες φωτογραφίες μου έστειλαν επίσης οι Γιώργος Μαγγιώρος, Μανώλης Δημητρίου, Μαίρη Γερογιάννη, Απόστολος Τζιτζάς, ενώ ο Ντίνος Τζιτζάς είδε το ferry boat στην Αίγυπτο και το σκιτσάρησε για λογαριασμό μου. Τους ευχαριστώ όλους πολύ.

Σε μια από αυτές τις φωτογραφίες είδα, ας πούμε, ότι στην άκρη του gangway, όπου έβγαινε ο καπετάνιος για να χειριστεί τη μανέλλα του καταπέλτη, υπήρχε παλέττα! Ο πατέρας της Σοφίας, ο Δημήτρης Λιόκουρας, ήταν καπετάνιος σε ένα από εκείνα τα ferry boats και διακρίνεται μάλιστα καθαρά στο πιλοτήριο, σε μια από τις φωτογραφίες, να ετοιμάζεται να σκαντζάρει τον επίσης Κασιώτη καπετάνιο Σπύρο Μαρκουλή. Υπηρέτησαν όμως και άλλοι Κασιώτες σαν καπετάνιοι σ' εκείνα τα ferry boats, όπως ο Μηνάς Καρασέλλος, ο Ηλίας Κωσταράς, ο Ηλίας Χαϊδεμένος, ο Αντώνης Γερογιάννης, ο Ηλίας Ηλιακώστας, ο Ηλίας Κακομανώλης, ο Ντίνος Σοίλης, ο Μιχάλης Σακέλλης, και ο Γιώργος Σοίλης.

Ι.Π. : Τα ναυτικά κλειδιά που βλέπω στα έξαλα του πλοίου, δίπλα στα φώτα, σε τι εξυπηρετούσαν;

Κ.Β. : Υπήρχαν δέκα, συνολικώς, τέτοια κλειδιά στην κάθε πλευρά. Αυτά τα κλειδιά χρησιμοποιούσε ο γερανός για να βγάλει το πλοίο στη στεριά, σε περίπτωση επισκευής, συντήρησης ή βαψίματος της γάστρας. Υπήρχε μια μαγκιόρα μεταλλική παραλληλόγραμμη κατασκευή, από όπου κρεμόντουσαν είκοσι συρμάτινα σαμπάνια τα οποία έπιαναν στα είκοσι αυτά ναυτικά κλειδιά. Μ' αυτόν τον τρόπο έβγαζαν τα πλοία στη στεριά.

Ι.Π. : Ποιο ήταν το πρωτόκολλο των επιβατών που μπορούσε να μεταφέρει κάθε ένα από εκείνα τα ferries;

Κ.Β. : Πρωτόκολλο; (Γελάει) Περίμενε να σου δείξω το "πρωτόκολλο" (συνεχίζει να γελάει, ενώ ψάχνει το φωτογραφικό αρχείο του). Κοίταξε αυτή τη φωτογραφία και πες μου αν διακρίνεις κάπου το πλοίο.

Ι.Π. : Μη μου πεις ότι όλοι αυτοί οι άνθρωποι, που κρέμονται ο ένας πάνω στον άλλον σαν τα σταφύλια, είναι οι επιβάτες αυτού του πλοίου;

Κ.Β. : Ακριβώς! Η συγκεκριμένη φωτογραφία τραβήχτηκε στις 26 Ιουλίου, ημέρα εορτασμού για την επέτειο της ανεξαρτησίας της Αιγύπτου. Μέσα ήταν τίγκα γεμάτο το πλοίο, γι' αυτό κρεμόντουσαν και απ' έξω! Κάναμε μια συζήτηση τις προάλλες στο γραφείο και αναρωτηθήκαμε πώς δεν τουμπάρισε εκείνος ο διάολος χωρίς έρμα! Και αυτός ο χαμός δεν γινόταν μόνο σ' αυτά τα ferry boats, αλλά και σε όλα τα άλλα πλεούμενα. Λάντζες, ρυμουλκά, φελούκες. Ήταν μία εκτόνωση για τον κόσμο.

Ι.Π. : Εισιτήριο για την μεταφορά πληρώνατε;

Κ.Β. : Βέβαια. Έχω μάλιστα φυλάξει ένα, που μου το έδωσε μια εξαδέλφη μου που μένει στα Άσπρα Σπίτια, και αναφέρει την τιμή του εισιτηρίου και τις λέξεις "αλέ ρετούρ" στα αραβικά! Η τιμή του ήταν δύο μελίνια. Η Αιγυπτιακή λίρα, για να καταλάβεις, είχε εκατό γρόσσια και κάθε γρόσσι είχε δέκα μελίνια. Ήταν πολύ φθηνό το εισιτήριο για μας εκείνη την εποχή. Σημειωτέον δε ότι σ' αυτούς που έμεναν στο Πορτ Φουάτ και δούλευαν στο εργοστάσιο της διώρυγας, έδιναν ολόκληρα μπλοκάκια με εισιτήρια. Για τα ποδήλατα όμως δεν πλήρωναν ειστήριο. Μόνο για τα αυτοκίνητα.

Ι.Π. : What is next καπετάνιε; Ή μήπως δεν θα υπάρξει συνέχεια γιατί κουράστηκες;

Κ.Β. : Δεν έχει τέλος αλλά, θα δούμε...

Στο σημείο αυτό πετάχτηκε η κυρία Σάσα Βιντιάδη, η οποία μέχρι εκείνη την στιγμή παρακολουθούσε διακριτικά, και είπε : " Αυτό θέλω να το ακούσω κι' εγώ"!

Κ.Β. : Άκου Σήφη. Φαντάσου τον Πικάσσο, δεν λέω βέβαια ότι εγώ είμαι ο Πικάσσο (γελάει), να ζωγραφίζει και να του λέει η γυναίκα του : "έλα να με βοηθήσεις να κατεβάσω τα χαλιά από την αποθήκη! Τι θα έκανε ο Πικάσσο, σε ρωτώ" (γελάει).

Σάσα Βιντιάδη : Το κομμάτι προσφοράς του καθενός το γνωρίζει μόνο ο ίδιος. Είναι όμως γεγονός ότι σας χρειαζόμαστε κάποιες στιγμές. Ούτε τηλεόραση δεν βλέπουμε μαζί, όσο ο Κώστας φτιάχνει αυτές τις μινιατούρες! Υπήρξαν κάποιες φορές που με ρωτούσε αν θα χρειαστώ το μάρμαρο για να απλώσει τα εργαλεία του! Είναι επίσης βρώμικη δουλειά! Κάνει έτσι με το γυαλόχαρτο ο Κώστας και σηκώνεται σύννεφο η σκόνη! Με ρωτούσε επίσης συχνά ο Μανώλης, ο κουνιάδος μου, τι κάνει ο Κώστας και αν έχει προχωρήσει το καραβάκι. Τι να του πω; Δεν μπορεί κανείς να καταλάβει πόσο χρονοβόρα είναι όλη αυτή διαδικασία για να κατασκευαστεί αυτό το πράγμα! Τον θαυμάζω πάντως ειλικρινά τον Κώστα γι' αυτό που κάνει! Να τον βλέπεις με το μπουφάν να δουλεύει στο μπαλκόνι με τις ώρες...

Κ.Β. : Συνάντησα πολλές δυσκολίες, αυτή είναι η αλήθεια. Και είναι επίσης αλήθεια ότι όταν άρχισα να το κατασκευάζω είχα πολλές αμφιβολίες για το αν θα έβγαινε στο τέλος αυτό το αποτέλεσμα. Είχα πολλές επιφυλάξεις γιατί υπήρχαν πράγματα, που έπρεπε να κάνω, και εμπόδια, τα οποία δεν ήξερα αν θα μπορούσα να ξεπεράσω. Όλα αυτά τα κάθετα κολωνάκια π.χ. που βλέπεις στις κουπαστές, είναι διαμπερή και περνάει το ένα μέσα απ' το άλλο! Μπορείς να μετρήσεις πόσες τρύπες χρειάστηκε να κάνω και πώς κατάφερα να τις τρυπήσω όλες στα ίδια ακριβώς σημεία; Χρειάστηκε να κάνω πολλά "εργαλεία" για να μπορέσω να βγάλω το αποτέλεσμα αυτό.

Θυμάμαι πέρυσι, λίγες ημέρες προτού πάμε στην Κάσο για διακοπές, κτύπησε κάποια στιγμή το τηλέφωνο. Έκανα έτσι να σηκωθώ, και έριξα με το χέρι μου το ferry boat στο πάτωμα! Έξι καμάρια έφυγαν απ' τη θέση τους! Κόντεψα να πάθω εγκεφαλικό! Όταν άρχισε να παίρνει μορφή το καραβάκι και να μετράει αντίστροφα ο χρόνος για την ολοκλήρωσή του, άρχισα να στενοχωριέμαι!

Ι.Π. : Υπάρχει κάτι πάνω σ' αυτό το καραβάκι που δεν έχεις φτιάξει με τα χέρια σου καπτά Κώστα;

Κ.Β. : Όλα τα έκανα στο χέρι. Μόνο τη μπουρού, τους τέσσερις προβολείς και την καμινάδα της μηχανής έκανα στον ξυλότορνο. Τα μόνα εξαρτήματα που δεν έφτιαξα εγώ, και αναγκάστηκα να τα αγοράσω απ' τα είδη αλιείας, ήταν τα τέσσερα στριφτάρια που συνδέουν τα φουγάρα με το ντεκ της γέφυρας. Και ξέρεις γιατί; Έψαξα σε όλα τα πιθανά και απίθανα μέρη να βρω ντίζα στα 3 mm, με αριστερόστροφη βόλτα, αλλά δεν βρήκα. Στην Ελλάδα τουλάχιστον. Δεξιόστροφη ντίζα υπάρχει βεβαίως, και πιο ψιλή μάλιστα από 3 mm, αλλά εγώ χρειαζόμουν και αριστερόστροφη για να κάνω τον γρύλλο. Για να βιδώνουν και οι δύο ντίζες, πρέπει η επάνω να είναι δεξιόστροφη και η κάτω αριστερόστροφη, διαφορετικά, αν είναι και οι δύο δεξιόστροφες, βιδώνοντας η μία θα ξεβιδώνει η άλλη.

Ι.Π. : Πώς και δεν σκέφτηκες τον μαστρο Μιχάλη τον Φωκά; Αυτός θα σου έφτιαχνε αριστερόστροφη ντίζα στον τόρνο. Θα ήταν χαρά του, πιστεύω, να σε βοηθήσει.

Κ.Β. : Το ξέρω Σήφη, αλλά η κατασκευή της ντίζας αυτής ήταν ψιλοδουλειά και δεν ήθελα να τον κουράσω.

Ι.Π. : Το αυθεντικό ferry boat δεν ήταν βαμμένο καπτά Κώστα;

Κ.Β. : Και βέβαια ήταν. Είχα πάρει μάλιστα ειδικά χρώματα για να το βάψω, στις ίδιες αποχρώσεις που ήταν βαμμένο και το αυθεντικό. Λίγο έλειψε όμως να γίνει εμφύλιος πόλεμος στο σπίτι! Το καραβάκι βλέπεις θα το πάρει ο γιος μου Ηλίας, ο οποίος δεν ήθελε με τίποτε να βαφτεί! Έγινε οικογενειακό συμβούλιο και τελικώς κυριάρχησε η άποψη του δωρεοδόχου! Όσο για την κόρη μου Ισαβέλλα; Τρόμαξα να την παρηγορήσω, γιατί το ήθελε βλέπεις κι' αυτή πολύ το φερυμποτάκι!

Έμεινα άναυδος από την απίστευτη ικανότητα, υπομονή και επιμονή του καπτά Κώστα Βιντιάδη να ναυπηγεί αληθινά πλοία σε μικρογραφία και σε απόλυτη, αναλογικώς, ταύτιση με τις πραγματικές τους διαστάσεις. Εντυπωσιάστηκα από την ευγένεια, τη μετριοφροσύνη και τη συνέπειά του. Δεν συναντάς εύκολα τέτοιους ανθρώπους σήμερα. Καθώς επέστρεφα στο γραφείο μου, καβάλα στο παπί, σκεφτόμουν πως δύο ανθρώπους ζήλεψα ως τώρα στη ζωή μου. Με την καλή έννοια βεβαίως. Και οι δύο είναι "μετρ" στην κατασκευή μινιατούρας. Ο καθένας στο είδος του. Ο εκπληκτικός μαστρο Μιχάλης Φωκάς στους κινητήρες, και ο απίστευτος καπτά Κώστας Βιντιάδης στα καράβια. Να τους έχει ο Θεός καλά ώστε να διατηρήσουν την έμπνευση, τη διάθεση και τις δυνάμεις τους μέχρι τα βαθειά τους γεράματα, και να δίνουν το καλό παράδειγμα με τη δική τους στάση ζωής σ' αυτούς που ακολουθού